είδος μελέτης: μελέτη αποκατάστασης, επανάχρησης. συμμετοχή σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ιδεών
λειτουργία: κτιριο πολλαπλών πολιτιστικών χρήσεων
επιφάνεια: περίπου 700 τμ
τοποθεσία: Λάρισα, Ελλάδα
ομάδα μελέτης: Μόρας Αντώνης, Σάπκα Ειρήνη (αρχιτεκτονική μελέτη) | Γιούμης Κωνσταντίνος (μελέτη Η/Μ εγκαταστάσεων)
διοργανωτής: Δήμος Λαρισαίων
έτος μελέτης: 2015
Η θεσσαλική γη είναι διάσπαρτη από κονάκια – αρχοντικά και ένα από τα πιο σημαντικά για την αναβίωση αυτής της μνήμης είναι το «Κονάκι Αβέρωφ», στη Λάρισα. Στα στρέμματα του Αβέρωφ καλλιεργούνταν, κυρίως, αμυγδαλιές και αμπέλια.
Με το σχεδιασμό και την ιδέα της πρότασης αυτής γίνεται αναφορά στην αναβίωση της φύσης και της καλλιέργειας της γης, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις μνήμες και την ιστορία αυτού του τόπου. Η διατύπωση μορφολογίας των όψεων, συνδέεται με τις παραπάνω έννοιες αναπαράγοντας μία «σύγχρονη» μορφή, η οποία γεννιέται από μία φυσική δομή αλλά ταυτόχρονα φυτεύεται η στέγη έτσι ώστε να πλησιάσει την ιδέα του «καλλιεργείν». Ως αποτέλεσμα, εμφανίζεται μία επανάληψη μοτίβου τριγώνων, που κάθε φορά, εξυπηρετεί και άλλη λειτουργεία, όπως άνοιγμα-αερισμό-φως, φυτεμένη στέγη ή όψη, ή αρμός στο πάτωμα. Τα δύο ακριανά διώροφα κτίσματα παραμένουν λιτά γεωμετρικά. Τα τριγωνικά στοιχεία ορίζονται από μία «οργανωμένη αταξία» αφού στηρίζονται πάνω σε ένα μεταλλικό κάναβο.
Συνθετική αρχή υπήρξε η ενιαία ανάγνωση του κτιρίου είτε στο εσωτερικό του είτε εξωτερικά μέσα από την υιοθέτηση ενός σταθερού συστήματος σχεδιασμού με τη χρήση τεθλασμένων και τριγώνων με σκοπό την ανάδειξη της κεντρικής ιδέας. Ένας από τους βασικούς γνώμονες κατά τη συνθετική διαδικασία υπήρξε και η ενοποίηση των δύο ελεύθερων μετώπων στον άξονα βορρά (προαύλιος χώρος κτιρίου) – νότου (προβλεπόμενος πεζόδρομος) με κίνηση μέσα από το κτίριο υποβοηθούμενη από γέφυρα, πράξη η οποία υπογραμμίζει το δημόσιο χαρακτήρα του κτιρίου. Οι λειτουργικές ανάγκες οδήγησαν στην οργάνωση του κτιρίου σε τρεις διαφορετικές χωρικές ενότητες, οι οποίες αναπτύσσονται σε τρεις όγκους οι οποίοι συνδέονται με τον καταλυτικό ρόλο της συνδετήριας πτέρυγας καθώς όλες οι προσβάσεις εξυπηρετούνται μέσω των εισόδων σε αυτή. Στον κεντρικό χώρο / συνδετήρια πτέρυγα, στο επίπεδο του εδάφους τοποθετείται ο χώρος πολλαπλών εκδηλώσεων στον οποίο προσαρμόζεται εσωτερικό θεατράκι το οποιο δυναται να λειτουργει και ως αναγνωστήριο της παρακείμενης βιβλιοθήκης (πατάρι) αλλά και ως κερκίδες στις διάφορες εκδηλώσεις. Κάτω από το πατάρι στο οποίο βρίσκεται η βιβλιοθήκη τοποθετούνται οι χώροι του χορού και του θεάτρου. Στο ανατολικό υφιστάμενο κτίσμα προβλέπεται η εγκατάσταση εργαστηρίων. Στο δυτικό υφιστάμενο κτίσμα αναπτύσονται οι χώροι ΚΑΠΗ, Ιατρείου, Γραφείου προέδρου. Τα υπόλοιπα εργαστήρια τοποθετουνται κάτω από το ισόγειο σε άμεση γειτνίαση με τη νότια πλευρά του κτιρίου έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ο βέλτιστος ηλιασμός τους. Όλοι οι χώροι στη συνδετήρια πτέρυγα λειτουργούν και ως διάδρομοι και συνδετικοί. Προβλέπεται μία δευτερεύουσα είσοδος στους χώρους του συμβουλίου από την νότια πλευρά του δυτικού υφιστάμενου για τη διευκόλυνση των μελών του αλλά και τη δυνατότητα ανεξάρτητης λειτουργίας του.
Οι βοηθητικοι Η/Μ χώροι τοποθετούνται και αυτοί στο υπόγειο.
Λαμβάνοντας υπόψη το κτιριολογικό πρόγραμμα και την ενδεικτική διάταξη των χρήσεων, η κατανομή των τελευταίων έχει ως εξής:
– Υπόγειο : Εργαστήριο Χαρακτικής 70 τ.μ.
Αίθουσα Ζωγραφικής 47 τ.μ.
Εργαστήριο Ψηφιδωτού 70 τ.μ.
4 WC και 2 WC ΑΜΕΑ 29 τ.μ.
2 Αίθουσες Μουσικής 15 τ.μ.
Η/Μ 29.20 τ.μ.
– Ισόγειο : Χώρος εισόδου – Αίθουσα εκδηλώσεων 142 τ.μ.
Αίθουσα χορού 49 τ.μ.
Αίθουσα θεατρικού παιχνιδιού 50 τ.μ.
Εργαστήριο γλυπτικής 103 τ.μ.
Αναψυκτήριο με κουζίνα 75 τ.μ.
2 WC και 2 WC ΑΜΕΑ 13 τ.μ.
– Όροφος : Εργαστήριο κεραμικής 103 τ.μ.
Βιβλιοθήκη 40 τ.μ.
Γραφεία 20 τ.μ.
Γραφείο Προέδρου 14 τ.μ.
Αίθουσα συνεδριάσεων 30 τ.μ.
Ιατρείο 14.50 τ.μ.
2 WC και 1 WC ΑΜΕΑ 10 τ.μ.
ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΙΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ / ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Έμφαση δόθηκε στα παθητικά συστήματα θέρμανσης- ψύξης (πράσινο κτίριο). Έχοντας κατά νου τις πιθανές ώρες λειτουργίας του κτιρίου, όπως επίσης και τον προσανατολισμό αυτού, προβήκαμε στις ακόλουθες πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας:
-Ηλιασμός-Σκιασμός: Προτείνεται η δημιουργία διπλής επιδερμίδας στο κτίριο έτσι ώστε να βελτιστοποιηθεί η βιοκλιματική του συμπεριφορά σε συνδυασμό με τον προσανατολισμό των αιθουσών προς το νότο και τη δημιουργία μικρών ανοιγμάτων στο βορρά. Η δεύτερη αυτή επιδερμίδα βρίσκεται σε απόσταση 40 εκ από την εσωτερική και ειναι σε σημεία διάτρητη επιτρέποντας με τη ροή του αέρα την ψύξη και τη μεταφορά των θερμικών φορτίων. Παράλληλα η παραμετρικά σχεδιασμένη επιδερμίδα σκιάζει κατάλληλα τους χώρους στη νότια πλευρά εκμεταλλευόμενη στο μέγιστο τον ηλιασμό κατά τους χειμερινούς μήνες ενώ περιορίζει τον ήλιο στους θερινούς. Η κατάλληλη προσαρμογή των επιφανειών δημιουργεί κατάλληλο φωτισμό μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο και την κατανάλωση ενέργειας. Κουφώματα θερμομονωτικά.
Στην οροφή και σε τοίχους του εξωσκελετού προβλέπεται η δημιουργία φυτευτού δώματος 2-3 στρώσεων έτσι ώστε να βελτιστποιηθεί και η εκμετάλλευση του βρόχινου νερού παράλληλα με τα θερμικά οφέλη που προκύπτουν από το φυτευτό δώμα.
– Αερισμός: εξωσκελετός – κίνηση αέρα προς τα πάνω και εκτόνωση των θερμών φορτίων, εκμετάλευση του βόρειου ανέμου για την ψύξη κατά τους θερινούς μήνες μέσα και από τη διαμπερή χωροθέτηση των χρήσεων. Παράλληλα τοποθετούνται κουφώματα ψηλά για την εκτόνωση του αέρα .
-Υλικά: τοπικά- όχι κόστος εξόρυξης ή μετακίνησης
status: competition entry
program: cultural centre
area: aprox 700 sqm
location: Larissa, Greece
design team: Moras Antonios, Sapka Irene
client: Municipality of Larissa
year: 2015
aether:arch 